De dood is een taboe
Stil staan bij sterfelijkheid doet mensen bewuster leven. Ook als er geen directe aanleiding is om te denken dat het levenseinde in zicht is. In het hele land zijn er initiatieven om de dood bespreekbaar te maken. De effecten zijn beperkt; praten over de dood blijft voor velen een taboe. De focus van de initiatieven is vooral medisch en gericht en op het sterven zelf. Ik vind dat de insteek breder zou moeten zijn; gericht op zingeving en kwaliteit van leven. Daarmee zijn mensen veel makkelijker te verleiden om ook te praten over de dood.
De dood in de media
In de media neemt de aandacht voor het levenseinde zienderogen toe. De kijkcijfers zijn hoog. We zien in programma’s als Over mijn lijk en De Kist hoe confrontatie met de dood leidt tot bezig zijn met het leven. Het helpt om te kiezen voor de wezenlijke zaken, te denken over zingeving, na te denken over wat je met je leven wilt. Maar ook onderwerpen rond sterven en afscheid komen vanzelf aan de orde.
Ook programma’s over het zelfgekozen levenseinde, euthanasie bij dementie en medische zorg in de laatste fase trekken veel kijkers. Toch blijft het een taboe om over de eigen dood te praten. Eigenlijk is het niet vreemd dat dat voor veel mensen letterlijk ‘ver van hun bed’ is. Zolang je vitaal bent en niet zo heel oud, lijkt sterven immers achter de horizon te liggen.
Goed sterven
Door niet over de dood te praten, zelfs niet als het einde nadert, doen we onszelf en onze dierbaren tekort. Onderzoek toont aan dat mensen die zich wél voorbereiden tevredener zijn over de laatste periode van hun leven. Ze ervaren meer rust en kwaliteit van leven. De zorg en het afscheid kan beter afgestemd worden op hun wensen en ook de naasten beleven het stervensproces positiever. Door te praten over de dood wordt het leven dus beter, zelfs in de laatste fase.
Praten over het levenseinde
Vanuit diverse hoeken wordt gepoogd mensen na te laten denken over het levenseinde. De coalitie Van Betekenis maakte hierover een filmpje, dat goed kan dienen als aanjager voor gesprek. De KNMG gaf een brochure uit. En er zijn nog vele andere initiatieven. De nadruk ligt hierbij op regie in de allerlaatste levensfase, het proces van sterven en de medische zorg daaromheen. Het is een poging waard om het gesprek breder in te steken. “Stel je gaat straks dood, hoe wil je dan nu leven?” Dat is de centrale vraag.
levenendood 
Ha Marion,
je neemt, terecht vind ik, een bredere insteek als het gaat om het denken/praten over ’t levenseinde. Gelukkig zijn er steeds meer initiatieven waarin dit thema een plek krijgt; zo is er a.s. vrijdag voor de 3e keer een bijeenkomst van “doodgewoon in Den Haag”, waarin met mensen uit verschillende organisaties wordt gesproken over een waardig levenseinde voor alle Hagenaars, en wat er nodig is om hierin bewustwording te realiseren.
Hartelijke groet,
Margot
Ha Margot, mooi initiatief en veel succes!
Onlangs gesprekken over levenseinde bespreekbaar gemaakt bij aantal oudere mensen. Verrassend wat de reactie was, en hoe verschillend! Dood gewoon bespreekbaar!
Beste Jorien, ik denk dat het voor ouderen een opluchting kan zijn, als over het levenseinde gepraat kan worden, al geldt dat niet voor iedereen. Het is toch altijd weer maatwerk.
leukevraag… stel je gaat straks dood.. In mijn ogen is het niet STEL je gaat, maar JE GAAT. Iedereen gaat dood. Uit ervaring weet ik dat het zelfs nog vandaag kan zijn. Hoe zou je willen leven opdat je elk moment met een gerust hart dood kan gaan is dus eigenlijk de vraag. Wat heb je nog te doen? Wat heb je nog te zeggen… aan wie?
Nadat mijn partner net niet dood ging, heb ik mijn baan opgezegd. Ik vond het zo’n onzin waar ik mijn geld mee verdiende. Ik zag dat het er om ging in liefde met elkaar te leven. Hoe dat eruit zou zien en hoe dat financieel moest wist ik toen nog niet. Toch gaat het. We hebben rust gevonden en het geld komt nu gewoon weer binnen. En… vanwege het beademingsapparaat dat ik elke avond weer aanzet is de dood onderdeel van ons leven. Zonder adem geen leven. En als het over is…. dan was het goed.
Ha Cora,
Natuurlijk heb je gelijk. Toch kies ik bewust voor de formulering ‘stel dat’, omdat dat minder bedreigend overkomt. Natuurlijk gaan we allemaal dood, maar veel mensen houden die wetenschap verre van zich af. Het is een manier van ‘verleiden’ om het thema toch op tafel te krijgen.
Groet,
Marion
Hallo Marion,
In “Café Rouwkost” was ik bij je inleiding, nu alweer een aantal maanden geleden. Je verhaal heeft heel veel indruk op mij gemaakt — mijn echtgenote is begin februari overleden. Ik zit nog steeds in een heftig rouwproces, maar ik begrijp mijn eigen reacties nu beter. Sindsdien raad ik tegen al mijn dierbaren aan, om tijdig met elkaar te bespreken wat er gebeurt, en wat er allemaal moet, als één van de partners overlijdt. Voor de meeste mensen is dat een groot taboe. Dat is absoluut niet goed!
Daarom ben ik het helemaal eens met jouw initiatieven op dit gebied.
Hartelijke groet,
Martin
Beste Martin, dank voor je reactie en fijn om te horen dat mijn verhaal bij Café Rouwkost betekenis voor je heeft gehad. Ik wens je de moed en de kracht om verder door de rouw heen te gaan en weer een nieuwe balans te vinden. Vergeet je niet om ook voor jezelf na te denken over wat je wel en niet wilt en te zorgen dat de juiste mensen dit weten?
Hartelijke groet,
Marion
Hi Marion,
Dat zet me aan het denken. Zinvol leven, vredig sterven.
Het is veel makkelijker om te praten en te denken over andere mensen hun laatste fase, en hun sterven.
Ik ben het nu aan het bespreken met mam, Marjo, Nicoline, aan de eet kamer tafel.
Mijn moeder heeft een interessante mening. Ze wil weinig veranderen, maar ze wil goed afscheid nemen van haar dierbare. Mijn moeder zegt, dat ze vrede met haar leven heeft.
Liefs
Astrid
Hi Marion,
Mooi stukje. Ik kan niet liken, want geen ww meer 😦
Lieve groet,
Madelon